Từ tháng 01/2025, hàng loạt quy định pháp luật mới về môi trường bắt đầu có hiệu lực, ảnh hưởng trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp và các nhà sản xuất. Dưới đây là những điểm nổi bật được tổng hợp để bạn dễ theo dõi, cập nhật và tuân thủ đúng quy định.
1. Tiếp tục giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, mỡ nhờn
Theo Nghị quyết 60/2024/UBTVQH15, trong năm 2025, mức thuế bảo vệ môi trường đối với các loại nhiên liệu như xăng, dầu diesel, dầu hỏa… tiếp tục được giảm 50% so với mức quy định tại Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14.
Ví dụ mức thuế ưu đãi áp dụng từ 01/01/2025 – 31/12/2025:
- Xăng (trừ etanol): 2.000 đồng/lít
- Dầu diesel: 1.000 đồng/lít
- Mỡ nhờn: 1.000 đồng/kg
Từ năm 2026, mức thuế sẽ trở lại mức cũ (gấp đôi mức hiện tại).
Giảm thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu là chính sách nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân, giảm áp lực chi phí vận hành và tiêu dùng trong bối cảnh kinh tế phục hồi sau dịch và biến động giá dầu.
2. Xe máy trên 5 năm tuổi bắt buộc kiểm định khí thải
Theo Thông tư 47/2024/TT-BGTVT có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, các xe mô tô, xe gắn máy đã sử dụng trên 5 năm bắt buộc phải kiểm định khí thải định kỳ.
Chu kỳ kiểm định khí thải:
- Xe sản xuất trên 5 đến 12 năm: kiểm định mỗi 24 tháng
- Xe sản xuất trên 12 năm: kiểm định mỗi 12 tháng
Thông tư cũng quy định trình tự thủ tục kiểm định, chứng nhận kỹ thuật và miễn kiểm định lần đầu cho xe mới.
Việc áp dụng kiểm định khí thải cho xe máy nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí tại đô thị – nơi lượng xe máy chiếm tỷ lệ rất cao trong tổng phương tiện lưu thông.
3. Doanh nghiệp xả khí thải phải nộp phí bảo vệ môi trường
Theo Nghị định 153/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 05/01/2025, các cơ sở sản xuất có phát sinh khí thải công nghiệp sẽ phải nộp phí bảo vệ môi trường.
Đối tượng áp dụng bao gồm:
- Nhà máy nhiệt điện
- Cơ sở sản xuất gang thép, hóa chất, phân bón, xi măng
- Cơ sở tái chế, xử lý chất thải, sử dụng phế liệu nhập khẩu
- Các nhà máy sản xuất có phát sinh bụi, khí thải công nghiệp khác
Việc áp dụng mức phí nhằm kiểm soát phát thải, đồng thời tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ giảm ô nhiễm.
4. Áp dụng tiêu chuẩn khí thải mới cho xe cơ giới
Quyết định 19/2024/QĐ-TTg quy định rõ lộ trình nâng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất trong nước.
Một số mốc chính:
- Xe ô tô mới: tiếp tục áp dụng Mức 5 từ ngày 01/01/2025
- Xe mô tô hai bánh: áp dụng Mức 4 từ 01/7/2026
- Xe bốn bánh gắn động cơ và ba bánh: áp dụng mức khí thải bằng “0” từ năm 2026 trở đi
Đối với xe đã qua sử dụng:
- Xe ô tô nhập khẩu áp dụng Mức 4 từ 01/01/2025
- Các loại xe bốn bánh đã qua sử dụng phải đạt mức khí thải bằng “0” từ năm 2026
Lộ trình này tạo ra “hàng rào kỹ thuật” giúp hạn chế phương tiện cũ – phát thải cao lưu hành, khuyến khích chuyển đổi sang phương tiện xanh.
5. Nhà sản xuất, nhập khẩu thiết bị điện tử phải tái chế sản phẩm sau sử dụng
Theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP, từ ngày 01/01/2025, các nhà sản xuất và nhập khẩu sản phẩm điện, điện tử phải thực hiện nghĩa vụ tái chế sản phẩm sau sử dụng (như tivi, máy lạnh, điện thoại…).
Bên cạnh đó, địa phương sẽ triển khai chính sách:
- Ngưng lưu hành các sản phẩm nhựa dùng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sau 2025 tại trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn, khu du lịch
- Tăng cường kiểm tra các cơ sở sản xuất sản phẩm nhựa
Đây là một bước quan trọng trong lộ trình xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, hạn chế ô nhiễm rác thải nhựa.
6. Điều chỉnh đối tượng được miễn giấy phép môi trường
Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 (có hiệu lực từ 15/01/2025) sửa đổi Luật Bảo vệ Môi trường 2020, bổ sung đối tượng được miễn giấy phép môi trường trong một số trường hợp cụ thể.
Các trường hợp được miễn gồm:
- Dự án đầu tư công khẩn cấp
- Hoạt động khai thác khoáng sản phục vụ dự án đầu tư công quan trọng quốc gia
Mặc dù được miễn giấy phép môi trường, các dự án này vẫn phải thực hiện các nghĩa vụ báo cáo, giám sát môi trường theo quy định.
7. Phân loại rác sinh hoạt bắt buộc trên toàn quốc từ 31/12/2024
Theo Luật Bảo vệ Môi trường, chậm nhất đến hết năm 2024, tất cả hộ gia đình, cá nhân phải phân loại rác tại nguồn theo 3 nhóm:
- Rác tái chế
- Rác thực phẩm
- Rác sinh hoạt còn lại
Giá dịch vụ thu gom, xử lý rác sẽ được tính dựa trên khối lượng hoặc thể tích rác chưa được phân loại. Trường hợp không phân loại đúng, hộ dân sẽ phải trả mức phí cao hơn.
Việc phân loại rác tại nguồn sẽ giúp tăng tỷ lệ tái chế, giảm chi phí xử lý, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường đô thị và nông thôn.
Kết luận: Chủ động cập nhật – Tuân thủ đúng quy định
Các quy định mới trong năm 2025 thể hiện rõ định hướng của Nhà nước trong việc kiểm soát chặt chẽ hơn các nguồn ô nhiễm, thúc đẩy nền kinh tế xanh, tuần hoàn và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Doanh nghiệp nên rà soát quy trình sản xuất, tuân thủ quy định mới về phát thải, tái chế và khí thải. Người dân cần chủ động trong việc phân loại rác, kiểm định xe máy, giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần.
Việc nắm rõ và thực hiện nghiêm túc các quy định là trách nhiệm chung của toàn xã hội vì một môi trường sống sạch – an toàn – bền vững hơn.
>>> Nguồn: Quy định mới về Môi trường có hiệu lực tháng 01/2025
